Koffiepraat: Bijlers Larissa en Wesley in gesprek over juicekanalen
In de reeks Koffiepraat gaan Bijlers met elkaar in gesprek over ontwikkelingen in de maatschappij én in het vakgebied. Gebaseerd op de gesprekken die spontaan ontstaan bij het koffiezetapparaat en je soms flink aan het denken kunnen zetten. In de eerste editie hebben onze junior adviseur Larissa en media watcher Wesley het over juicekanalen, als onderdeel van de nieuwe mediacultuur. Hoe denken zij over dit onderwerp? Hetzelfde of juist verschillend? En hoe staat dit in relatie tot hun werk? Larissa begon vlak na het behalen van haar diploma in 2021 bij Bijl PR als junior adviseur en Wesley mag zich al 15 jaar een Bijler noemen en is met zijn vlijmscherpe neus voor nieuws de trouwe media watcher voor onze klanten.
De afgelopen jaren hebben de media een enorme verandering doorgemaakt. Denk aan de manier waarop we media en nieuws tot ons nemen, de snelheid en de contenttrends. Wat zijn voor jullie de meest opvallende ontwikkelingen?
Wesley begint te lachen: “Onlangs kwam ik op YouTube een video tegen. Verslaggever Frans Bromet stelde in 1998 verschillende mensen op straat de vraag: ‘Heeft u een mobiele telefoon?’ Hilarisch om terug te zien, want in die tijd kon men blijkbaar nog heel makkelijk zonder. Nu gebruik ik mijn smartphone heel veel, te veel. Mijn schermtijd is enorm hoog. Ik gebruik mijn telefoon voor werk, houd mijn socials in de gaten en zoek er eigenlijk alles mee op, waaronder het nieuws. Dat is ook niet heel vreemd, want het medialandschap blijft voortdurend in beweging. De snelheid waarin wij nieuws tot ons nemen heeft voor de grootste verandering gezorgd. Nog niet zo lang geleden ging je heel bewust achter de computer zitten om een nieuwssite te bezoeken. Vandaag de dag knallen de push berichten uit je broekzak. Nieuws is er de hele dag 24/7 op alle platformen om hun nieuwsartikelen aan de man te brengen. Hoe meer clicks en likes hoe beter. De nieuwsomgeving is competitiever geworden, en hierbij spelen niet enkel puur journalistieke principes een rol bij de nieuwsselectie. Media zijn steeds meer commerciële producten geworden. Hoe meer er geklikt wordt, hoe beter een advertentie verkocht kan worden. Je kunt jezelf de vraag stellen of de pers niet gegijzeld is in hun eigen commerciële belangen?!
Larissa reageert: “Haha, die video zag ik ook inderdaad. Uit mijn geboortejaar! Bizar hoeveel er veranderd is. Ik vind de snelheid opvallend. Ruud vertelde weleens, dat in de beginjaren van Bijl het een paar dagen duurde voor nieuws uit een persbericht in de krant stond. Nu heb je de regie veel meer in handen en kan het binnen een uur online staan. Maar ook de spanningsboog van mensen neemt af. Video’s kunnen niet te lang duren, minder tekst. Alles lekker to the point. Ik merk dat ik dat zelf ook fijner lezen vind, lange teksten en video’s lees ik alleen als ik mij ook echt interesseer in het onderwerp of merk en een bepaalde connectie voel, anders haak ik af. Organisaties worden gelukkig steeds sterker in het kernachtig vertellen van hun verhaal en zien het belang daar ook goed van in.”
Nieuwe ontwikkelingen zoals juicekanalen geven het medialandschap opnieuw vorm. Hoe kijken jullie tegen deze nieuwe ontwikkelingen aan?
Wesley vertelt: “Met een dubbel gevoel. Je weet dat het niet kan, maar het is een soort guilty pleasure. Denk aan Roddelpraat, waarbij Dennis Schouten en Jan Roos elke woensdag op YouTube allerlei (showbizz)zaken bespreken. Roddelpraat is erg grof en gaat naar mijn mening te ver. Maar succesvol zijn ze wel, want wij Nederlanders zijn gek op roddels, toch? Helaas, maar waar! Het is wat mensen willen horen en zien. En ook ik maak me daar schuldig aan.”
Larissa vult aan: “Het past toch wel een beetje bij de tijd van nu. Een revolutie tegen klassieke media én hun methoden. Alles gaat sneller, ook de manier waarop we media consumeren. Je kan er ook 24/7 naar kijken, wanneer het jou uitkomt. Die juicekanalen spelen daar goed op in. En dat werkt! Ik vind het ook wel een ‘guilty pleasure’ om er af en toe eens naar te kijken. Maar we moeten ons wel bewust blijven dat dit ook mensen zijn. En dat zij net als wij, niet altijd slimme dingen doen. Je leven zo onder een vergrootglas is een ding, maar dat iedereen daar wat van vindt is weer een ander verhaal. Iedereen kan nu journalist spelen en iets doorgeven aan een juicekanaal, zonder dat dit publieke figuur dit in de gaten heeft. Soms zijn het zelfs mensen in hun eigen omgeving. Maar aan de andere kant zet het ook bepaalde bewegingen in gang, denk aan het schandaal rondom The Voice. Ze zijn niet verplicht verantwoording af te leggen over hun liefdesleven bijvoorbeeld. De juice heeft naar mijn mening dus wel grenzen, maar in dit soort situaties ben je niet altijd bewust bezig of dit ethisch verantwoord is. Het gaat allemaal zo snel.”
Wat is de impact van deze nieuwe media cultuur op de maatschappij? Zijn dit soort kanalen blijvend volgens jullie?
Wesley: “Ik denk het wel. Het is wat mensen willen horen en zien. De media dat zijn wij. Waar wij op klikken en naar kijken, dat wordt gemaakt en gedeeld. Maar toch voel ik met de BN’ers die worden besproken mee. Is het wel oké wat deze kanalen doen? Gaan de roddels niet té ver? Wanneer is een roddel waar? Welke bronnen gebruiken ze? Hoe ethisch zijn deze kanalen, die onder meer ‘spionnen’ inzetten om aan nieuws te komen en niet altijd aan wederhoor doen, en dus fakenews verspreiden? Fake news verandert het medialandschap. Dat betekent werk aan de winkel voor de journalistiek én wat mij betreft ook voor de communicatieprofessional. Roddelkoningin Yvonne Coldeweijer trapte deze week zelf in een video waarin het leek alsof BNR-presentatrice Talitha Muusse drugs gebruikte op een toilet. Yvonne kreeg de video toegestuurd en deelde hem vrijdag 20 mei in een betaalde groep via Telegram. Door deze actie geven zij een inkijkje in het werkproces van haar juicekanaal Life of Yvonne en tonen ze aan hoe makkelijk het is om nep nieuws te verspreiden via een juicekanaal.”
Larissa is in tweestrijd over de actie: “Ja, die actie was wel echt het gesprek van de dag en laat inderdaad goed zien hoe makkelijk onwaarheden de wereld in worden geslingerd. Maar als ik kritisch mag zijn: het was naar mijn mening sterker geweest als ze dit een paar keer hadden uitgevoerd en zo met meerdere voorbeelden konden laten zien hoe dit in zijn werking gaat. En ook een terecht punt dat mediajournalist Mark Koster maakte in de uitzending van Khalid en Sophie: Talitha blokkeerde Yvonne toen zij dit bij Talitha wilde checken. Ik had het sterker gevonden als Talitha het gesprek aangegaan was met haar. Yvonne heeft haar zelfs proberen te bellen. De hoofdboodschap is natuurlijk duidelijk: hoe makkelijk roddels verspreidt worden en de impact daarvan, maar het experiment had naar mijn idee wel wat meer uitgedacht kunnen worden om zo een sterker statement te maken.
En als we kijken naar juicechannels in het algemeen, hoe verandert dit fenomeen het medialandschap volgens jullie?
Wesley: “Doelgroepen zijn niet meer zo makkelijk te vangen als voorheen. Mensen houden zich de hele dag bezig met verschillende soorten media. Alleen hoe en op welke manier ze aan nieuws komen, dat verschilt per persoon. Waar de een elke ochtend begint met het laatste nieuws op tv of de radio, haalt een ander zijn of haar informatie van social media. Bijvoorbeeld een juicekanaal.”
Larissa vult aan: “Precies. En hoewel wij misschien niet direct met juicekanalen te maken hebben, is het wel een ontwikkeling die wij in de gaten moeten houden. Want zij geven het medialandschap wel deels vorm. En als er ooit iets gedeeld wordt op zo’n juicekanaal over een van onze klanten bijvoorbeeld, moeten wij de klant hier wel over adviseren. Een interessante ontwikkeling waar we voorlopig nog geen afscheid van gaan nemen.”
