Petje af voor moedige en vindingrijke Oekraïners
In de rubriek Petje Af deelt Bijl PR normaal gesproken complimenten uit aan een vakgenoot. Een spraakmakende campagne, concept of product dat zich onderscheidt door zijn relevantie, originaliteit of resultaat. Terwijl de wereld op zijn kop staat, is het deze keer de beurt aan Melvin Voskuijl, adviseur bij Bijl PR. Hij deelt zijn bewondering en respect voor het verzet van het Oekraïense volk.
De beurt is aan mij… Doorgaans vind ik het niet moeilijk om een voorbeeld te vinden uit de praktijk en daar enthousiast over te schrijven. Deze keer valt het tegen. Ik zie veel mooi en belangrijk werk, maar de actualiteit leidt mijn aandacht over de grens. Naar een land waar mensen vrezen voor hun leven, op de vlucht slaan en waar gezinnen splijten. Campagnes en concepten lijken even niet belangrijk.
Daarom haal ik deze keer geen voorbeeld aan van een vakgenoot in Nederland, maar een lokale actie in Oekraïne die voor mij inventiviteit en strijdlust symboliseert. En ja, er is zelfs een link te leggen naar communicatie en pr. Met bewondering en respect volg ik het nieuws over het verzet van het Oekraïense volk. Dapper, moedig en vastberaden proberen zij zich te weren tegen een enorme grootmacht.
Vertraging opmars tegenstander
Zo kondigde Ukravtodor – het bedrijf dat verantwoordelijk is voor de bewegwijzering in Oekraïne – aan verkeersborden op alle wegen te gaan verwijderen. Gelijktijdig vraagt het bedrijf wegenorganisaties en lokale overheden dat voorbeeld te volgen in dorpen en steden. Ook moedigt Ukravtodor burgers aan borden opzettelijk aan te passen of te ontmantelen en zoveel mogelijk wegbarricades op te werpen. Waarom? Om de opmars van Russische troepen te vertragen. De actie bemoeilijkt de communicatie en militairen kunnen minder goed navigeren, zeker omdat zij nog oude kaarten zouden gebruiken.
Een beeld zegt meer dan duizend woorden
De oproep van Ukravtodor luidt als volgt: “Aan alle wegorganisaties, gemeenschappen en lokale overheden. Begin onmiddellijk met het ontmantelen van de verkeersborden in de buurt. Dat is prioriteit nummer één.” Bij de oproep op Facebook staat een bewerkte – en dus fake – foto waar de namen van drie Oekraïense steden zijn vervangen door een gerichte boodschap aan bezetters: ‘Go f**ck yourself’, ‘Go f**ck yourself again’ en ‘Go f**ck yourself back in Russia’. Grove taal, maar overtuigende communicatie en recht uit het hart.
Volksmobilisatie
De fake foto, inclusief de oproep om in actie te komen, wordt online ruim 40.000 keer gedeeld. Internationale media berichten erover, waaronder The Washington Post, Reuters, The New York Post en The Independent. Of dit sec door bovengenoemde actie komt is de vraag, maar in nieuwsfragmenten valt op dat burgers massaal geïmproviseerde barricades bouwen en blokkades opwerpen waar mogelijk.
Weglaten van communicatie als wapen
In oorlogstijd wordt communicatie helaas ook ingezet als wapen. Wat te denken van fake nieuws, propaganda en het dwarsbomen van onafhankelijke journalistiek. Het doet me denken aan het ‘German Spy Museum Berlin’, waar veel aandacht wordt besteed aan ‘misleiding’ via communicatie. Waar veel van de voorbeelden die in het museum te zien zijn uitblinken in innovatie of hoogstaande engineering, blinkt de actie van Ukravtodor uit in eenvoud en vernuft. Je kunt informatie geven of je laat het juist weg. Het laatste gebeurt in Oekraïne en dat is wat mij fascineert. Het weglaten van informatie en communicatie blijkt opeens een tactisch wapen. Vreedzaam en creatief. Triest genoeg is een vrij groot aandeel van het vloeroppervlak van het Berlijnse museum gewijd aan de Koude Oorlog. De geschiedenis lijkt zich te herhalen.
In de actie van Ukravtodor vonden Oekraïners een zoveelste aanleiding om zichzelf te verenigen en zich te verzetten. En dan weten ze het ook nog met ‘humor’ te brengen. Ik neem mijn hoed af en maak een diepe buiging.